เรียนรู้มารยาทบนโต๊ะอาหารฝรั่งเศส

เรียนรู้มารยาทบนโต๊ะอาหารฝรั่งเศส 

           เรื่องมารยาทบนโต๊ะอาหาร หลายคนคิดไกลตัว และไม่จำเป็นเท่าไหร่ ทั้งที่จริงแล้วสำคัญนัก เพราะแค่ได้รับเชิญไปงานแต่ง หรือแม้แต่รับประทานอาหารกับเจ้านาย คุณก็อาจจับพลัดจับผลูเข้าไปร่วมมื้อหรู ที่คนอื่นรู้มารยาท และธรรมเนียมการปฏิบัติแบบสากลเป็นอย่างดี

           เรื่องบนโต๊ะอาหารแบบนี้ จะหากูรูสักคน คงไม่พ้นผู้คร่ำหวอดอยู่ในวงการร้านอาหารเป็นแน่ เราเลยมุ่งตรงไปที่ เลอนอร์มังดี (Le Normandie)ห้องอาหารฝรั่งเศสระดับไฮคลาส (Hi Class) แห่งโรงแรงแมนดาริน โอเรียนเต็ล พร้อมได้ คุณทิวา เย็นวัฒนา Wine Sommerlier ของที่นี่ มาอธิบายพร้อมสาธิต มารยาทการรับประทานอาหารตามแบบสากล   “สำหรับบนโต๊ะอาหาร มารยาทสากลในแบบที่เป็นทางการจริงๆ เครื่องมือ อย่าง ส้อม มีด ทุกอย่างจะถูกวางเรียงกันไว้เป็นจำนวนมาก เราก็หยิบจากด้านนอกเข้ามา แต่ในปัจจุบัน แม้จะเป็นห้องอาหารมีระดับในยุโรป ก็จะวางเครื่องมือไว้ไม่มากแล้ว ประมาณ 2 ชุดเท่านั้น ส่วนเครื่องมืออื่นๆ เมื่อถึงเวลาเสิร์ฟอาหาร บริกรถึงจะนำมาให้อีก” ไวน์ซอมเมอลิเยร์แห่งเลอนอร์มังดี เกริ่นนำให้ใจชื้นว่ามารยาทบนโต๊ะอาหารปัจจุบันไม่ได้ยุ่งยากนัก
      
 ว่าแล้ว เรามาดูกันเถอะว่าการรับประทานอาหารให้ดูดี มีมารยาทตามหลักสากลนั้นเป็นอย่างไรบ้าง

เมื่อถึงโต๊ะอาหาร => ให้ผู้อาวุโส-สุภาพสตรี นั่งก่อน

“เมื่อเข้ามาถึงที่โต๊ะ ตามมารยาทนั้นต้องให้ผู้อาวุโสกว่านั่งก่อน แล้วก็ตามด้วยคุณผู้หญิง ซึ่งเท่าที่เราพบ แม้ปกติทางห้องอาหารจะมีบริกร คอยเลื่อนเก้าอี้ให้อยู่แล้ว แต่คุณผู้ชายหลายคนที่เป็นสุภาพบุรุษมากๆ จะเข้ามาแย่งเป็นคนเลื่อนเก้าอี้ให้คุณผู้หญิงเองเลย” ว้าว! สุภาพบุรุษกันซะจริง 

ผ้าเช็ดปาก => ห้ามนำมา “เหน็บคอเสื้อ” เด็ดขาด

       หลังนั่งประจำที่แล้ว บริกรจะมาคลี่ผ้าเช็ดปาก หรือเน็ปกิ้น (napkin) ให้ค่ะ แต่หากคุณต้องการคลี่เอง ก็สามารถทำได้ โดยกูรูทิวาแนะนำว่า ให้พับเป็นสามเหลี่ยมเพราะใช้ง่าย ไม่เลื่อนหลุดขณะรับประทาน เมื่อต้องการเช็ดปาก เช็ดมือ ให้ใช้ปลายผ้าด้านในเช็ด และหลังเช็ดเสร็จ ให้เอาผ้าอีกด้านปิดไว้ ผู้ร่วมโต๊ะจะได้ไม่เห็นคราบที่ไม่น่ามอง โดยเฉพาะคุณสาวๆ ที่ทาลิปสติกสีจัดยิ่งต้องท่องให้ขึ้นใจ ว่าหากเช็ดที่ผ้าด้านนอก ประชาชีรอบข้างคงได้เห็นรอยปากเซ็กซี่ (ที่อยู่ผิดที่) ของคุณเป็นแน่

       ส่วนการนำผ้าเช็ด ปากมาเหน็บไว้ที่คอเสื้อนั้น กูรูย้ำไว้เลย อย่าได้ทำเชียว เพราะนั่นเป็นสไตล์ยุโรปเก่า เน้นคำว่า ‘เก่า’ ที่เอ้าท์สุดๆ ทำไปจะมีคนแอบขำเอาได้

ใช้มีด-ส้อม => จับให้เหมือนดินสอ

 

          อาหารชนิดแรกที่จะมาเสิร์ฟสำหรับห้องอาหารฝรั่งเศสแล้วจะเป็นขนมปังค่ะ ซึ่งหลายคนอาจเผลอไปใช้มีดตัด หรือเอาส้อมจิ้มเข้าปาก ...ขอบอกว่าเป็นมารยาทที่ไม่ถูกต้องจ้า

“ขนมปังจะเสิร์ฟทางด้านซ้ายมือเสมอ อย่าเผลอไปหยิบด้านขวานะครับ เพราะนั่นเป็นของคนข้างๆ ส่วนเวลาทาน ไม่ต้องใช้มีดหั่น ใช้มือได้เลย บิเป็นชิ้นพอคำ ไม่ใหญ่หรือเล็กจนเกินไป แล้วใช้มีดเล็กสำหรับปาดเนย ทาเนยแล้วก็ทาน” คุณทิวาอธิบาย

          ส่วนการใช้มีดและส้อมสำหรับตัดอาหารทาน แนะนำให้จับเหมือนดินสอจะถนัดมือ โดยคว่ำส้อมลงที่ชิ้นเนื้อ ใช้มีดตัดเป็นชิ้นพอคำ แล้วค่อยนำเข้าปากอย่างสุภาพ ไม่เพียงเท่านี้ คุณทิวายังให้ทิปแถมว่า 
          หากเป็นเนื้อที่ติดมากับกระดูก ให้ตัดเนื้อแยกออกจากกระดูกให้หมดชิ้นเสียก่อน จากนั้นนำกระดูกวางไว้ข้างจานแล้วค่อยทานเนื้อที่ตัดไว้ แต่หากเป็นปลาที่เสิร์ฟมาทั้งตัว (พบไม่บ่อยนัก) ก็มีข้อบ่งชี้ว่าห้ามพลิกตัวปลาค่ะ ให้ใช้ส้อมและมีดค่อยๆ เลาะก้างออกแล้วจึงทาน

ทานซุป => ตักออกตัว แล้วทานจากข้างช้อน

        การทานซุป ในมารยาทสากลนั้น จะใช้วิธีตักซุปไปด้านหน้า (ออกจากตัว) แล้วรับประทานจากข้างช้อน โดยจะไม่นำทั้งช้อนเข้าปาก กรณีซุปใกล้หมดสามารถเอียงชามได้ แต่ก็ควรเอียงไปด้านหน้าอีกเช่นกัน ซึ่งสาเหตุที่ต้องเอียงแบบนี้ กูรูหนุ่มหน้าเข้ม ให้เหตุผลว่า การเอียงถ้วยซุปไปด้านหน้าจะทำให้แขนเรากางน้อยกว่า เอียงถ้วยเข้าหัวตัวค่ะ และยิ่งกางแขนน้อยเท่าไหร่ ก็ยิ่งเป็นการรักษามารยาท ไม่รบกวนคนที่นั่งด้านข้างมากขึ้นเท่านั้น

       สำหรับถ้วยซุปจะมี 2 แบบ คือแบบจาน (plate) และแบบถ้วย (cup) ซึ่งแบบถ้วยนี้จะมีหูด้านข้างให้จับ เราสามารถจับที่หูแล้วยกน้ำซุปขึ้นมาซดได้ด้วย ทั้งนี้เมื่อทานซุปเสร็จแล้ว ให้นำช้อนซุปวางไว้ที่จานรอง อย่าทิ้งคาไว้ในชามนะคะ จะดูไม่งาม

หลังทานเสร็จ => รวบมีดส้อมให้ชิดแนว 5 โมง พับวางผ้าเช็ดปากแถวเก้าอี้

       เมื่อทานอาหารในจานเสร็จ ให้รวบส้อมและมีดชิดกัน (โดยไม่จำเป็นต้องคว่ำส้อม) แล้ววางเฉียงไว้ที่จานประมาณ 5 นาฬิกา แต่หากสาวคนไหนเกิดนึก หน้าปัดนาฬิกาไม่ออกกระทันหัน จะวางด้ามส้อมและมีดให้ตรงกับตัวเราเลยก็ได้ค่ะ ไม่ถือว่าเสียมารยาท

       โดยมารยาทแล้ว ขณะรับประทานอาหารถ้าเลี่ยงการไปเข้าห้องน้ำได้ก็ควรเลี่ยง แต่หากมีความจำเป็นต้องไปจริงๆ ก่อนลุกให้ขออนุญาตผู้ร่วมโต๊ะสักนิด แล้วพับผ้าเช็ดปากให้เป็นสามเหลี่ยมขนาดเล็กพอควร แล้ววางไว้ที่วางแขนเก้าอี้ แต่หากเก้าอี้ไม่มีที่วางแขนก็วางไว้บนเก้าอี้ได้เลย

:: เกร็ดมารยาทดื่มชากาแฟ กับจิบไวน์

          หลังทานอาหารคาว จะมีการเสิร์ฟชากาแฟ ซึ่งมารยาทการดื่มนั้นไม่มากมายค่ะ แค่ก่อนทานกาแฟเมื่อใส่ครีมเทียม หรือน้ำตาลแล้ว ให้คนเป็นลักษณะเลข 8 หรือคนเป็นวงกลมไปในทางเดียวกัน เสร็จแล้วให้วางช้อนไว้ที่จานรอง ค่อยยกดื่ม

          ส่วนของหวานหลังอาหาร หากเป็นขนมปังชิ้นเล็กๆ สามารถใช้มือหยิบทานได้เลย แต่ถ้าเป็นของหวานชิ้นใหญ่ ที่ส่วนมากจะตัดมาเป็นรูปสามเหลี่ยม ให้เริ่มตัดส่วนปลายแหลมทานก่อน

           ส่วนการดื่มไวน์ (wine) โดยปกติแล้ว แก้วที่วางเรียงรายอยู่บนโต๊ะ จะประกอบไปด้วยแก้วน้ำดื่ม แก้วไวน์ขาว และไวน์แดง สังเกตได้ง่ายๆ ว่า แก้วไวน์ขาว จะเล็กและปากแคบกว่าแก้วไวน์แดง เพราะโดยธรรมชาติแล้ว ไวน์ขาวจะไม่ต้องการสัมผัสอากาศมาก เท่ากับไวน์แดง

           และกฏเหล็กของการดื่มไวน์ก็คือ เวลายกดื่มให้จับเฉพาะที่ก้านแก้วเท่านั้น อย่าจับที่ตัวแก้ว เพราะอุณหภูมิจากมือของเรา จะทำให้อุณหภูมิของไวน์เปลี่ยน เมื่ออุณหภูมิเปลี่ยนรสชาติก็จะเปลี่ยนไปด้วย

          “ปกติแล้วไวน์ซอมเมอลิเยร์ จะรินไวน์ให้ในปริมาณ 1 ใน 7 ส่วนของแก้ว เป็นปริมาณพอเหมาะ ที่ยกดื่มง่าย แกว่งสะดวก ส่วนกรรมวิธีการเสิร์ฟไวน์ จะเริ่มจากไวน์ซอมเมอลิเยร์ทดสอบว่า ไวน์ขวดนั้นมีคุณภาพสมบูรณ์เต็มร้อยหรือไม่ หากมีคุณภาพดี ไม่เสีย ไม่บูด จึงจะให้คนที่สั่งไวน์ (เจ้ามือของมื้อนั้นๆ) เป็นผู้ทดสอบ จากนั้นจึงเสิร์ฟให้สุภาพสตรีในโต๊ะก่อน แล้วค่อยเสิร์ฟผู้ชาย เมื่อเสิร์ฟจนครบทุกคนแล้วถึงจะวนกลับมาเสิร์ฟให้ผู้สั่งไวน์ อธิบายง่ายๆ ก็คือ คนสั่งจะได้ชิมก่อน แต่จะถูกรินให้เป็นคนสุดท้าย” หัวหน้าไวน์ซอมเมอลิเยร์ทิวา ให้ข้อมูล

           อ้อ! ถ้าอยากดื่มด่ำกับรสไวน์แบบเต็มๆ กูรูแห่งเลอนอร์มังดีผู้นี้แนะว่า ก่อนดื่มให้แกว่งแก้วเล็กน้อย เพื่อให้กลิ่นไวน์หอมเพิ่มอีกนิด แล้วจะรู้สึกว่ารสชาติไวน์อร่อยขึ้นอีกเป็นกอง เพราะราคาของไวน์ครึ่งหนึ่งคือราคาของกลิ่น...

*ทิปส์ส่งท้าย อิ่มแบบมีมารยาท ไม่เสียบุคลิก

- เลื่อนเก้าอี้เพื่อให้ตัวของคุณชิดกับโต๊อย่างพอเหมาะ เพื่อที่ขณะรับประทานอาหาร จะได้ตัวตรงดูสง่า ไม่หลังค่อม เพราะต้องโน้มตัวตักอาหาร

- ก่อนทานอาหาร ระหว่างรอบริกรเสิร์ฟเครื่องดื่ม ควรหาเรื่องคุยกับคนข้างๆ สักเล็กน้อย เพราะมันดูไม่ดีนัก ถ้าจะนั่งรอทานโดยไม่คุยกับใครเลย

- หากต้องการเครื่องปรุงรส ซึ่งเป็นของส่วนกลาง แต่หยิบไม่ถึง ให้ใช้วิธีขอคนที่อยู่ใกล้ส่งผ่านมาให้ ไม่ควรเอื้อมหรือลุกขึ้นไปหยิบเอง

- เมื่อได้รับอาหารก่อนคนในโต๊ะ อย่าส่งต่ออาหารให้ผู้อื่น ท่องไว้ว่าการเสิร์ฟอาหารเป็นหน้าที่ของบริกรเท่านั้น เพราะเขารู้ดีที่สุด ว่าต้องเสิร์ฟอาหารจานไหนให้กับใคร

- ก่อนดื่มน้ำ ควรใช้ผ้าเช็ดปากซับปากเสียก่อน เพื่อป้องกันไม่ให้คราบอาหารติดที่ขอบแก้ว

 - หากส้อมหรือมีดหล่น ไม่ต้องก้มลงเก็บ เพราะโดยทั่วไปแล้วร้านอาหารหรูทั้งหลาย จะมีบริกรคอยสอดส่องดูแล เมื่อพบว่ามีอุปกรณ์การทานอาหารตก จะมีการนำมาเปลี่ยนให้อยู่แล้ว หากบริกรไม่เห็นค่อยกวักมือเรียกให้นำอุปกรณ์ที่ตกนั้นมาเปลี่ยน

- หลังรับประทานเสร็จ ให้วางผ้าเช็ดปากไว้บนโต๊ะ โดยพับหลวมๆ ไว้ และไม่ควรม้วนหรือขย้ำผ้าเช็ดปากนั้น